مجموعه مقالات کاربرد شایستگی در مدیریت منابع انسانی سازمان. شماره 1: شایستگی چیست؟

مجموعه مقالات کاربرد شایستگی در مدیریت منابع انسانی سازمان. شماره 1: شایستگی چیست؟

انسان به عنوان ارزشمند ترین منبع و نیروی محرک هر سازمان شناخته میشود. امّا تاثیر گذاری زیاد نیروی انسانی بر عملکرد و اهداف یک سازمان همانقدر که میتواند مطلوب باشد، همانقدر هم میتواند نا مطلوب بوده و سبب سقوط سازمان گردد.

هدایت عملکرد نیروی انسانی در جهت اهداف سازمانی و توسعه توانایی های نیروی انسانی به منظور کسب نتایج بهینه جزو استراتژیهای غیر قابل انکار کلیه سازمانها است.

برای هدایت و توسعه توانایی های نیروی انسانی، ابتدا باید این منبع ارزشمند را به درستی شناخت.

یک انسانی مجموعه ای است از ویژگیهای ذهنی، جسمی و روانی (از ویژگیهای روانی به روحی یا رفتاری نیز یاد میشود).

به همین صورت میتوان توانایی ها و یا به عبارتی شایستگی های نیروی انسانی را نیز در سه حوزه ذهنی، جسمی و روانی دسته بندی نمود.

هر مهارت و توانایی نیروی انسانی در انجام وظایف شغلی و سازمانی از یکی از حیطه های سه گانه مذکور نشأت میگیرد.

برای بررسی دقیقتر شایستگی ها و توانمندیهای نیروی انسانی میتوان هر یک از حیطه های سه گانه را به چند حوزه تقسیم نمود.

شایستگی های ذهنی با توجه به عملیات مختلفی که در مغز یا ذهن انسان انجام میشود میتوان به دسته های زیر تقسیم نمود.

الف- مهارتهای محاسباتی (مانند استفاده از فرمولهای ریاضی و حسابداری و یافتن نتایج از طریق طی مراحل مشخص پردازش ذهنی)

ب- مهارتهای تحلیلی (مانند حل مسئله و یافتن علل موضوعات مختلف، با توجه به اینکه فرمول و مراحل مشخص و از پیش تعیین شده ای برای آن وجود ندارد)

ج- خلاقیت و طراحی (مانند طراحی  اشکال و اجسام و محصولات و فرآیندها ، یا تنظیم و تدوین روشها و فرآیندها)

د- مهارتهای حافظه ای (مانند حفظ و به یادآوری معانی لغات، اشعار، بندهای قوانین، زمان و مکان برنامه ها و قرارها و …)

شایستگی های جسمی با توجه به انواع حرکات جسمی انسان به دسته های زیر تقسیم میشوند:

الف- مهارتهای قدرتی (که وابسته به قدرت عضلات انسان است مانند جابجایی یا بلند کردن اجسام نسبتا سنگین)

ب- مهارتهای سرعتی (که وابسته به قابلیت حرکات دفعتی یا به اصطلاح استارتی انسان بوده و سبب سرعت عمل در انجام کارهای بدنی میشود)

ج- مهارتهای هارمونیک یا موزون (که وابسته به میزان هماهنگی میان عضلات و اندامهای مختلف بدن است. مانند مهارتهای نواختن موسیقی یا انجام برخی حرکات ورزشی پیچیده)

د- مهارتهای ظرافتی یا دقیق (که وابسته به میزان دقت در انجام امور فیزیکی بوده و اغلب مربوط به کار در ابعاد بسیار کوچک میباشد مانند تعمیر موتور ساعتهای مچی یا جواهر سازی و …)

شایستگی های روانی با توجه به ابعاد روحی و روانی انسان به دو دسته کلی به صورت زیر تقسیم میشود:

الف- شایستگی های فردی (مانند نظم، اراده، اعتماد به نفس، مدیریت هیجان و … که وابسته به روابط فرد با انسانهای دیگر نبوده و حتی در شرایط تنهایی انسان نیز بر رفتار و عملکرد انسان موثر است)

ب- شایستگی های اجتماعی (مانند حسن خلق، سخنوری، رهبری، انگیزه بخشی، روحیه کار گروهی و …، که به روابط فرد با دیگران وابسته بوده و در بستر روابط اجتماعی ظهور و بروز پیدا میکند)

در قسمتهای بعدی این مقاله به جزئیات و ابعاد بیشتری از شایستگی ها و کاربرد آنها در مدیریت منابع انسانی سازمانها میپردازیم.

مهرداد صمدی

One comment

دیدگاهتان را بنویسید