مدل های دسته بندی (طبقه بندی) شایستگی های شغلی نیروی انسانی

مدل های دسته بندی (طبقه بندی) شایستگی های شغلی نیروی انسانی

شایستگی های شغلی نیروی انسانی سازمانها به طرق مختلف مورد دسته بندی قرار گرفته است. متداول ترین روش دسته بندی شایستگی ها، روش سه بخشی دانش، مهارت و توانایی است که به مدل KSA مشهور است. البته دسته بندی های دیگری نیز برای شایستگی ها مطرح شده که در زیر به رایج ترین نمونه های آنها اشاره میکنیم.

انسانی، ادراکی ، فنی

دانش ، مهارت ، نگرش

شغلی، سازمانی، فردی

عمومی، تخصصی، پایه

و …

اما هر کدام از این روشهای دسته بندی شایستگی نقاط ضعف و قوتی دارد. نکته جالب اینجاست که بدون دلیل خاصی، اغلب مدلهای تقسیم بندی شایستگی، سه بخشی هستند.

دسته بندی شایستگی ها را میتوان به دو گروه اصلی تقسیم کرد.

یک گروه دسته بندی هایی که بر اساس ماهیت شایستگی ها تعریف شده اند، (دانش/مهارت/توانایی – دانش/مهارت/نگرش- انسانی/ادراکی/فنی).

و یک گروه دسته بندی هایی که بر اساس کارکرد شایستگی ها تعریف شده اند، (شغلی/سازمانی/فردی- عمومی/تخصصی/پایه).

اما به نظر نگارنده هیچ کدام از مدلهای دسته بندی شایستگی سه بخشی، نمیتواند تمام ابعاد شایستگی های نیروی انسانی سازمان را پوشش دهد. برای مثال در مدل دانش، مهارت، نگرش، دسته شایستگی های رفتاری مشخص نیست. در واقع باید شایستگی های رفتاری مانند صبوری، خوش خلقی و … را در دسته نگرش قرار داد، اما ماهیت نگرش با شایستگی های رفتاری متفاوت است. یا در دسته بندی انسانی، ادراکی و فنی، جایی برای شایستگی های دانشی در نظر گرفته نشده، و در واقع شایستگی های دانشی با شایستگی های فنی در یک دسته فرض شده است که باز به علت تفاوت ماهیت این دو، نمیتواند دسته بندی مناسبی باشد.

به نظر نگارنده، با اضافه کردن بخش ((نگرش)) به دسته بندی ((دانش/مهارت/توانایی))، (دانش، مهارت، توانایی، نگرش) به مدل کاملتری خواهیم رسید که میتواند تمام ابعاد شایستگی نیروی انسانی را پوشش دهد.

رابطه میان انواع دسته بندی شایستگی ها را میتوان به صورت زیر نشان داد.

انواع دسته بندی شایستگی های نیروی انسانی
دسته بندی پیشنهادی مهرداد صمدی دسته بندی های ماهیتی دسته بندی های کارکردی
دانش دانش دانش شغلی/تخصصی سازمانی/پایه فردی/عمومی
مهارت مهارت مهارت فنی
توانایی توانایی انسانی
نگرش نگرش ادراکی

در دسته بندی پیشنهادی نگارنده، شایستگی های رفتاری (استعدادها و ویژگیهای شخصیتی)  در دسته توانایی ها و شایستگی های ذهنی و ادراکی در دسته نگرش قرار میگیرند.

مهرداد صمدی – کلینیک شایستگی

دیدگاهتان را بنویسید